នាព្រឹកថ្ងៃទី១៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រចាំការ រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានអញ្ជើញចូលរួមធ្វើជាអធិតីភាពក្នុងកម្មវិធីបិទបញ្ចប់«គម្រោងអាណត្តិកេរដំណែលរបស់មជ្ឈមណ្ឌលតម្កល់ឯកសារច្បាប់ ពាក់ព័ន្ធនឹងអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា»។ នៅក្នុងពិធីនេះដែរ ក៏មានការចូលរួមពីថ្នាក់ដឹកនាំ មន្ត្រី និងដៃគូសហការអន្តរជាតិរបស់អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាកម្ពុជា(អ.វ.ត.ក)ផងដែរ។
ជាកិច្ចចាប់ផ្តើមនៃកម្មវិធីឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រចាំការ រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីតាងនាមឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះរដ្ឋាភិបាលជប៉ុនដែលជាមិត្តដ៏ល្អ, ជិតស្និទ្ធនិងស្មោះត្រង់របស់កម្ពុជាក្នុងគ្រប់កាលៈទេសៈជាមួយនឹងឆន្ទៈមោះមុតក្នុងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើគ្រប់វិស័យ រាប់ទាំងការទូត សង្គម-សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ បច្ចេកវិទ្យា ជាពិសេសក្នុងរយៈពេលជាងបីទស្សវត្សរ៍កន្លងមក។ ជាមួយគ្នានេះឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានថ្លែងអំណរគុណដល់រដ្ឋាភិបាល និងប្រជាជនជប៉ុន ដែលបានផ្តល់ការគាំទ្រទាំងហិរញ្ញវត្ថុ និងមិនមែនហិរញ្ញវត្ថុ សម្រាប់ដំណើរការកាត់ក្តីរបស់អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា, ការជួយសាងសង់អគារមជ្ឈមណ្ឌលតម្កល់ឯកសារច្បាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា (ម.ត.ឯ.ច.) និងការអនុវត្តគម្រោងពាក់ព័ន្ធនានាដែលមានសារៈសំខាន់ក្នុងកិច្ចការនេះ។
ទន្ទឹមនឹងនេះឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រចាំការបានគូសបញ្ជាក់ថា ចាប់តាំងពីរបបខ្មែរក្រហមត្រូវបានផ្តួលរំលំនៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃកម្ពុជាតែងមានការប្តេជ្ញាចិត្ត និងផ្តល់អាទិភាពខ្ពស់ក្នុងការស្វែងរកការពិត ផ្តល់យុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះ និងបញ្ចប់នូវវប្បធម៌និទណ្ឌភាពចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏សាហាវយង់ឃ្នង ដែលបានសម្លាប់រង្គាលនូវជីវិតប្រជាជនកម្ពុជាជាង៣លាននាក់។ បន្ថែមលើនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលបានផ្តួចផ្តើមបង្កើត និងដំណើរការអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា(អ.វ.ត.ក) ឬហៅកាត់ថា«សាលាក្តីខ្មែរក្រហម»នៅដើមឆ្នាំ២០០៦ ជាមួយនឹងការយកចិត្តទុកដាក់គាំទ្រដល់រាល់ដំណើរការទាំងឡាយរបស់សាលាក្តី ទាំងផ្នែកបច្ចេកទេស, ហិរញ្ញវត្ថុ និងសម្ភារៈ រហូតបានបញ្ចប់ទាំងស្រុងនូវការជំនុំជម្រះក្តីកាលពីចុងឆ្នាំ២០២២ ដោយរលូន និងមានការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ។
ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីកត់សម្គាល់ឃើថា នៅក្នុងរយៈពេល១៦ឆ្នាំកន្លងមកនេះ អ.វ.ត.ក. សម្រេចបាននូវជោគជ័យជាច្រើនទាំងផ្នែកយុត្តាធិការ និងមិនមែនយុត្តាធិការ ព្រមទាំងបានបន្សល់ទុកនូវកេរដំណែលដ៏ល្អសម្រាប់ប្រជាជាតិកម្ពុជា ជាមួយនឹងការជះឥទ្ធពលវិជ្ជមានទាំងនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា ក៏ដូចជានៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិផងដែរ។ លទ្ធផលដែល អ.វ.ត.ក សម្រេចបានក្នុងរយៈពេលជាង១០ឆ្នាំកន្លងមកនេះរួមមាន ទី១. អ.វ.ត.ក. បានរួមចំណែកជួយពង្រឹងនីតិរដ្ឋ និងបានបញ្ចប់វប្បធម៌និទណ្ឌភាពនៅសង្គមកម្ពុជា ទោះបីជាឧក្រិដ្ឋកម្មនៃរបបខ្មែរក្រហមនោះបានកើតមានឡើងជិត៥០សិបឆ្នាំក៏ដោយ។ ទី២. កម្ពុជាបំពេញបាននូវកាតព្វកិច្ចយ៉ាងពេញលេញនិងបានរួមចំណែកដល់«គោលការណ៍សាកលរបស់ អ.ស.ប. នៃការទទួលខុសត្រូវ ដើម្បីការពារប្រជាជនរបស់ខ្លួនពីឧក្រិដ្ឋកម្មធ្ងន់ធ្ងរដែលរួមមាន៖ អំពើប្រល័យពូជសាសន៍, ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ, ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម, និងអំពើបោសសម្អាតជាតិពន្ធុ (Ethnic Cleansing) ជាដើម។
ទី៣. អ.វ.ត.ក. បានរួមចំណែកជួយពង្រឹងដល់ដំណើរការអនុវត្តនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្រោមការផ្តួចផ្តើម និងដឹកនាំរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដែលរក្សាបាននូវសុខសន្តិភាព និងសម្រេចបាននូវឯកភាពជាតិ ទឹកដី និងការផ្សះផ្សាជាតិនៅគ្រប់ច្រកល្ហកនៃសង្គមកម្ពុជា និងបានលើកកម្ពស់ដល់ការចងចាំ ជាពិសេស ការទប់ស្កាត់ការវិលត្រលប់មកវិញនៃរបបខ្មែរក្រហមដ៏សាហាវយង់ឃ្នងនៅកម្ពុជា។ ទី៤. អ.វ.ត.ក. បានអនុញ្ញាតឱ្យជនរងគ្រោះចូលរួមក្នុងកិច្ចដំណើរការនីតិវិធីច្បាប់ក្នុងនាមជាដើមបណ្តឹង ហើយស្វែងយល់ពីការពិតនិងទទួលបាននូវយុត្តិធម៌ចំពោះអំពើដ៏សាហាវឃោរឃៅនៃរបបខ្មែរក្រហម ដោយមានជនរងគ្រោះនិងសាធារណជនទូទៅសរុបចំនួនជាង៦៥ម៉ឺននាក់បានមកចូលរួមក្នុងដំណើរការកាត់សេចក្តីដោយផ្ទាល់ឬតាមរយៈសកម្មភាពផ្សព្វផ្សាយ និងទី៥. អ.វ.ត.ក. បានចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ដោយផ្ទាល់ដល់កំណែទម្រង់វិស័យច្បាប់ និងយុត្តិធម៌តាមរយៈការអភិវឌ្ឍ និងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវសមត្ថភាពមន្រ្តីតុលាការ និងមន្រ្តីច្បាប់ និងការផ្ទេរចំណេះដឹង ចំណេះធ្វើនិងបទពិសោធន៍ជាច្រើនពី អ.វ.ត.ក. ទៅដល់ប្រព័ន្ធតុលាការជាតិ និងទៅដល់ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត។ ជាក់ស្តែង គំរូរដ្ឋបាលតុលាការរបស់ អ.វ.ត.ក. ត្រូវបានក្រសួងយុត្តិធម៌យកមកធ្វើជាគំរូ និងដាក់ឱ្យអនុវត្តនៅក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការជាតិសព្វថ្ងៃ។
